Onderzoek en innovatie
Altrecht biedt behandeling aan mensen met psychische klachten. Om dit zo goed mogelijk te kunnen doen, is wetenschappelijk onderzoek en innovatie belangrijk. Het doel van het wetenschappelijk onderzoek van Altrecht is het vinden van nog betere behandelmethoden en geneesmiddelen. Ook willen we oorzaken vinden die invloed hebben op het ontstaan en verloop van ziektes. Met wetenschappelijk onderzoek en onze praktijkervaring als basis kunnen we onze behandelingen steeds verbeteren en onze cliënten een betere kwaliteit van zorg bieden.
In het wetenschappelijk onderzoek werken we samen met andere zorginstellingen, universiteiten, hogescholen en onderzoeksinstellingen. De kennis die we opdoen, delen we met elkaar. Uiteraard altijd binnen de grenzen van privacywetgeving.
Kennis- en expertisenetwerken bij Altrecht: kennis en expertise behouden en innoveren
Onze behandelaren leren vooral in de praktijk. Ze volgen scholing (in- en extern), lezen literatuur en vergaren kennis uit onderzoek. We blijven onze kennis en expertise over psychiatrie en mentale gezondheid voortdurend verder ontwikkelen en innoveren. Altrecht werkt herstelgericht, in een netwerkorganisatie. Kennis en expertise over psychiatrie en mentale gezondheid heeft een centrale plek in onze organisatie en is per diagnose georganiseerd in kennis- en expertisenetwerken.
Met onze kennis- en expertisenetwerken zorgen we voor optimale kennisdeling en -ontwikkeling van onze professionals. Zo kunnen onze behandelaren passende zorg van hoge kwaliteit bieden aan cliënten en hun naasten.
Verbinding tussen onderzoek en praktijk
Sommige onderzoekers werken aan hun promotieonderzoek. Een ander voert onderzoek uit als onderdeel van de opleiding tot bijvoorbeeld psychiater, klinisch psycholoog, verpleegkundig specialist. Bij Altrecht is het onderzoek dan ook nauw verweven met de opleiding.
Meedoen aan wetenschappelijk onderzoek
Altrecht doet wetenschappelijk onderzoek om betere behandelmethoden en geneesmiddelen te vinden. Medewerking van onze cliënten is daarbij onmisbaar. Als cliënt kun je meedoen aan onderzoek in de vorm van interviews of het invullen van vragenlijsten. Onze onderzoekers nemen jouw privacy zeer serieus. Alles wat je tijdens het onderzoek vertelt of opschrijft, wordt anoniem gemaakt. Dit betekent dat informatie niet tot jou te herleiden valt. Wil je meer weten over hoe je kunt meedoen aan wetenschappelijk onderzoek?
Onderzoekslijnen
Altrecht heeft zes onderzoekslijnen. Een onderzoekslijn bestaat uit een aantal samenhangende projecten die toepasbare kennis voor de praktijk op moeten leveren en leiden tot een betere kwaliteit van de zorg.
Ook andere afdelingen doen wetenschappelijk onderzoek. Zij werken dan samen met een onderzoekslijn van Altrecht of met onderzoek onder leiding van een andere instelling, vaak een universiteit of een universitair medisch centrum.
Angst, dwang en trauma
De onderzoeksmissie van het Altrecht Academisch Angstcentrum (AAA) is om op het terrein van angst-, dwang-, en traumagerelateerde stoornissen door middel van patiëntgebonden onderzoek bij te dragen aan de ontwikkeling van state of the art behandeling op dit gebied.
De focus van het onderzoek ligt op het exploreren van nieuwe soorten therapie, en het wetenschappelijk toetsen van de werkingsmechanismen van bestaande vormen van behandeling, zoals CGT en EMDR therapie. Door deze werkingsmechanismen te ontrafelen leren we veel over de werkzame delen van de behandeling waardoor we onze behandelingen krachtiger en efficiënter maken.
Het onderzoek bestaat hoofdzakelijk uit behandelstudies bij onze patiënten, waarbij we bijvoorbeeld een nieuwe therapievorm vergelijken met een al bestaande vorm, of het effect meten van onze intensieve behandelprogramma’s (IAT & KEI). Daarnaast doen we experimenteel onderzoek naar werkingsmechanismen in de laboratoria van de Universiteit Utrecht of online, doen we vragenlijstonderzoek, of dienen onze patiënten als controlegroep voor onderzoek dat op een andere afdeling plaatsvindt. Op het gebied van onderzoek is de Universiteit Utrecht (UU) onze vaste samenwerkingspartner, waar meerdere van de werknemers van het AAA ook in dienst zijn.
Contactpersoon: Aart de Leeuw
Eetstoornissen
Doel van het wetenschappelijk onderzoek binnen Rintveld is om meer inzicht te krijgen in oorzakelijke en in stand houdende factoren bij eetstoornissen en om diagnose en behandeling te verbeteren. Het onderzoekteam is samengebracht in de Utrecht Research Group Eating disorders (URGE), een samenwerkingsverband met het UMCU (Braincenter Rudolf Magnus), de Universiteit Utrecht (FSW) en een wetenschappelijk adviseur (Prof. Hoek) en is multidisciplinair van aard: (kinder- en jeugd)psychiatrie, klinische en experimentele psychologie, genetica, neurowetenschappen, epidemiologie, verplegingswetenschappen. De URGE richt zich op translationeel onderzoek, waarbij fundamentele kennis vertaald wordt naar de klinische praktijk. Er is een sterke focus op de genetisch en neurobiologische en –psychologische achtergrond van gedragskenmerken die geassocieerd zijn met eetstoornissen.
Contactpersoon: Unna Danner
Psychosomatiek
Het onderzoek is ingebed binnen de specialistische multidisciplinaire diagnostiek en behandeling van chronische, ernstige en complexe somatoforme stoornissen in de derde lijn. De primaire focus van het onderzoek is gericht op evaluatie van de behandeling en op voorspelling en verklaring van behandelsucces. In de komende jaren ligt daarbij het accent op gepersonaliseerde innovatieve zorg.
De onderzoekslijn kent twee aandachtsgebieden:
- Evaluatieonderzoek: het onderzoeken van effect van de behandeling, tevredenheid met de behandeling en moderatoren (voorspellers) van behandelsucces.
- Mechanismenonderzoek: onderzoek naar onderliggende veroorzakende en in stand houdende cognitieve, emotionele, gedragsmatige en biologische mechanismen met vooral aandacht voor lichaamsmentalisatie, Acceptance and Commitment Therapy en de therapeutische relatie.
Contactpersonen: Unna Danner
Bipolaire stoornissen
Omdat Altrecht Bipolair een gespecialiseerde GGZ afdeling is waar een grote populatie patiënten met een bipolaire stoornis behandeld wordt, is het onderzoek van deze afdeling primair praktijk gestuurd. Dilemma’s uit de dagelijkse behandelpraktijk vormen de basis voor onderzoeksvragen binnen de onderzoekslijn. Tevens heeft de afdeling als doel nieuw ontwikkelde interventies te onderzoeken op effectiviteit en toepasbaarheid in de dagelijkse praktijk. Doel is door degelijk wetenschappelijk onderzoek de diagnostiek en behandeling van patiënten met een bipolaire stoornis te verbeteren en daarmee de lijdensdruk van patiënten te verminderen, het functioneren te verbeteren, de kwaliteit van leven van patiënten en naast betrokkenen te vergroten en de zorg zo optimaal mogelijk te organiseren.
Contactpersonen: Eline Regeer, Janwillem Renes, Ralph Kupka
Schroeder van der Kolk – Ernstige Psychiatrische Aandoeningen (EPA) en Zingeving
Het onderzoek richt zich op cliënten met ernstige psychiatrische aandoeningen (EPA – vertaling van het begrip Severe Mental Illnesses). Daarbij staan drie diagnostische groepen centraal, namelijk cliënten met een psychotische stoornis, cliënten met ernstige persoonlijkheidsproblemen en cliënten met een combinatie van psychiatrische en verslavingsproblemen.
In de onderzoekslijn Schroeder van der Kolk is er verder met name aandacht voor twee centrale thema’s, te weten: 1.Netwerkzorg en integraal herstel, 2. Leefstijl en somatische gezondheid.
De onderzoekslijn sluit met haar onderzoek aan bij vijf expertise-netwerkgroepen gericht op: ‘psychotische stoornissen’, ‘psychiatrie en verslavingsproblemen’, ‘Netwerkzorg’, ‘persoonlijkheidsstoornissen’ en ‘leefstijl en somatische gezondheid’.
Contactpersonen: prof. dr. Arjan Braam, dr. Wilma Swildens (lector, tevens onderzoekscoördinator van de onderzoekslijn), prof. dr. Wiepke Cahn, dr. T. Staring.
Bij de onderzoekslijn Schroeder van der Kolk wordt herstel breed opgevat als klinisch herstel (bijvoorbeeld afname symptomen met behulp van biologische en psychosociale interventies), persoonlijk herstel (bijvoorbeeld ervaren autonomie en competentie) en maatschappelijk herstel (bijvoorbeeld de doelterreinen wonen of werken). Bij zingeving staan zowel spirituele, existentiële als religieuze beleving centraal.
In relatie tot het thema leefstijl en somatische gezondheid richt het onderzoek zich op de wisselwerking tussen psychiatrische problemen en somatische gezondheid bij cliënten met psychotische stoornissen en psychiatrische en verslavingsproblemen.
Onderzoek richt zich op interventies en integrale vormen van behandeling en begeleiding die bijdragen aan herstel en kwaliteit van leven bij cliënten met ernstige psychische aandoeningen en op preventie van ernstige psychische aandoeningen. Zowel interventies in de context van wijkgericht werken als E-health-interventies krijgen aandacht. Tevens wordt aandacht besteed aan praktijkgericht onderzoek waarmee de zorg beter afgestemd kan worden op zorgbehoeften van patiënten. Dit onderzoek speelt zich met name af in gebiedsteams GGZ, bij AMBIT-teams, ABC, VKB en de crisisdienst en hun aanmeldroutes.
Het team Zorgmonitor houdt regelmatig gesprekken met cliënten van de Gebiedsteams GGZ, Vroege psychose ABC, een AMBIT-team voor persoonlijkheidsstoornissen of de afdeling Voortgezette Klinische Behandeling (VKB) over hun huidige situatie en levert daarmee gegevens (met toestemming van de cliënt en anoniem) voor wetenschappelijk onderzoek. Lees hier meer over de Zorgmonitor (kijk onder het kopje ‘Kwaliteit’).
Contactpersonen: Wilma Swildens en Arjan Braam.
Persoonlijkheidsstoornissen
Het doel van de onderzoekslijn Persoonlijkheidsstoornissen is:
- Meer inzicht krijgen in factoren die een rol spelen bij het ontstaan en de instandhouding van persoonlijkheidsproblematiek.
- Behandeling voor cliënten met complexe persoonlijkheidsproblematiek verbeteren.
We richten ons bijvoorbeeld op specifieke behandelingen zoals GIT-PD en AMBIT en op lichaamsgerichte interventies. De onderzoeksvragen zijn voornamelijk praktijk gestuurd.
Op het gebied van persoonlijkheidsstoornissen heeft Altrecht een unieke positie in Nederland, met een sterk kennis- en expertisenetwerk. We werken in deze onderzoekslijn samen met andere ggz-instellingen, het Kenniscentrum Persoonlijkheidsstoornissen, de Universiteit Utrecht en diverse opleidingen. Dankzij deze samenwerkingsverbanden kunnen we inzichten en expertise delen en behandeleffectiviteit op grotere schaal onderzoeken.
Contactpersonen: Muriel Hagenaars (coördinator wetenschappelijk onderzoek), Maarten van Westen (senior onderzoeker) en Wendy Mensink (onderzoeksassistent).
Kwaliteit van onderzoek
De Commissie Wetenschappelijk Onderzoek bewaakt de kwaliteit van het onderzoek van Altrecht. Zij toetst onderzoeksvoorstellen bijvoorbeeld op medisch-ethische aspecten, gebruikte methodiek en privacy van cliënten. Onderzoek mag pas starten na goedkeuring van de commissie.
Commissie Wetenschappelijk Onderzoek (CWO): cwosecretaris@altrecht.nl
Onderzoek beleid en advies
De Beleidsraad Wetenschappelijk Onderzoek adviseert de raad van bestuur over de inhoud van het wetenschappelijk onderzoek en de samenhang met onze meerjarenstrategie. De beleidsraad geeft ook advies aan de onderzoekslijnen.
Beleidsraad Wetenschappelijk Onderzoek: onderzoek@altrecht.nl
Publicaties
De resultaten van ons wetenschappelijk onderzoek zijn openbaar. Voor vakgenoten publiceren onze medewerkers in tijdschriften of geven ze presentaties op congressen. Voor cliënten, naasten of belangstellenden presenteren onze collega´s de resultaten op bijeenkomsten. Of zij geven interviews op radio en televisie.
Onze publicaties worden jaarlijks verzameld in publicatielijsten:
Scholing
Ons wetenschappelijk onderzoek is nauw verbonden met de opleidingen. Sommige onderzoekers werken aan hun promotieonderzoek. Anderen doen onderzoek als onderdeel van de opleiding tot psychiater, klinisch psycholoog of verpleegkundig specialist.
TOPGGz-afdelingen Altrecht Eetstoornissen Rintveld en Psychosomatiek Eikenboom bieden bij- en nascholing aan voor zorgprofessionals. De cursussen zijn gebaseerd op recente wetenschappelijke inzichten en effectieve nieuwe behandelmethodes.
TOPGGz
De meeste cliënten met psychische klachten kunnen goed worden behandeld door de huisarts, in de basis-ggz of de specialistische ggz. Maar als de behandeling daar te weinig oplevert of klachten zijn erg ingewikkeld, dan kun je terecht bij een TOPGGz-afdeling. TOPGGz-afdelingen zijn er in het hele land. Altrecht heeft er vier: het Altrecht Academisch Angstcentrum, Altrecht Bipolair, Altrecht Eetstoornissen Rintveld en Altrecht Psychosomatiek Eikenboom. Deze afdelingen bieden hooggespecialiseerde behandelingen bij angstklachten, bipolaire stoornissen, eetstoornissen en psychosomatische klachten.
TOPGGz-afdelingen:
